
คือ ยาที่ได้มาจากพืช สัตว์ แร่ธาตุจากธรรมชาติที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงสภาพโครงสร้างภายใน สามารถนำมาใช้เป็นยารักษาโรคต่างๆ และบำรุงร่างกายได้

ได้แก่ ใบ ดอก ผล เปลือกผล เมล็ด เปลือกเมล็ด รากหรือหัว ต้น แก่น กระพี้ เนื้อไม้ เปลือกไม้


มีการนำใบมาใช้แก้เกลื้อนช้าง ดอกใช้แก้แก้โรคตา ต้นแก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ หัวใช้ขับเลือด แก้ลมพิษ แก้ผื่นคัน แก้ไอ และรักษาบาดแผล ทั้งหัวและใบสามารถนำมาปรุงเป็นอาหารได้

มักใช้เป็นยาแก้ไข้หวัด แก้ปวดหัว โพรงจมูกอักเสบ แก้ปวดฟัน แก้ริดสีดวงทวารหนัก
แก้แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก บวม จีนถือว่ายานี้เป็นยาเฉพาะสตรี จึงใช้ยานี้เป็นยาเกี่ยวกับระดู เช่น ใช้แก้ตกขาว อาการปวด บวมแดง

ประกอบด้วยน้ำมันหอมระเหย (essential oil) สูงถึง16-18% มีส่วนประกอบหลักคือ ยูจีนอล (eugenol) และแคริโอฟิลลีน (caryophyllene) ดอกตูมแห้งของกานพลูใช้แก้ท้องเสีย ขับลม แก้ท้องอืดเฟ้อ

ใช้เป็นยาระงับเชื้ออย่างอ่อน ยากระตุ้นหัวใจ ขับลม ขับเสมหะ ใช้ทำยาถูนวด แก้ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดตามข้อ ใช้เพื่อแก้อาการคันที่ผิวหนัง เป็นต้น

บำรุงโลหิต บำรุงธาตุ ขับลม แก้ปวดมดลูก แก้ท้องร่วง บำรุงกำลัง บำรุงผิวเนื้อให้เจริญ น้ำมันระเหยง่ายใช้เป็นส่วนผสมของขี้ผึ้งที่ใช้ทาระงับความปวด ใช้ขับประจำเดือน

เป็นยาขับเหงื่อ ขับเสมหะ กระตุ้นการหายใจ กระตุ้นสมอง บำรุงหัวใจ ใช้เป็นยาระงับความกระวนกระวาย ทำให้ง่วงซึม แก้ลมวิงเวียน หน้ามืด หัวใจอ่อน บำรุงหัวใจ ทำให้ชุ่มชื่น ทำให้เรอ ขับผายลม แก้จุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้ปวดท้อง แก้บาดแผลสด มีสรรพคุณโดยรวมคือแก้ลมวิงเวียน

ช่วยลดความเครียด อารมณ์หงุดหงิด บำรุงหัวใจ ลดอาการอักเสบ
และบำรุงข้อต่อตามกระดูกส่วนต่าง ๆ

ช่วยบรรเทาอาการหวัด คัดจมูก แก้ไข้ แก้ไอ ลดการอักเสบในลำคอ บรรเทาอาการปวดศีรษะ
แก้กระหายน้ำ ลดอาการปวดบวม บรรเทาอาการเจ็บปวดที่เกิดขึ้นตามร่างกาย
ผ่อนคลายความเครียดและช่วยให้ความจำดีขึ้น